Pszczew od założenia był związany z biskupami poznańskimi, o czym świadczą oznaki godności biskupiej umieszczone w herbie miejscowości: mitra i pastorał. To dzięki bp. Janowi Gerbiczowi, książę wielkopolski Przemysł II wyraził zgodę na lokację miasta pod koniec XIII wieku. Już wcześniej miejscowość należała do biskupów poznańskich. Legenda wiąże początki Pszczewa ze św. Wojciechem, który miał tu założyć parafię i ufundować kościół. Tereny, na których znajduje się miejscowość, zostały zasiedlone dużo wcześniej niż lokacja miasta z XIII wieku. Prawdopodobnie już w IX wieku po drugiej stronie jeziora na półwyspie św. Katarzyny istniała osada. Archeolodzy w granicach Pszczewa odkryli trzy grodziska. Najstarsze z nich mogło powstać nawet w VII wieku.

W 1298 r. w Pszczewie został ustanowiony jeden z 4 archidiakonatów diecezji poznańskiej. Obejmował 60 parafii na zachodnich rubieżach biskupstwa, granicząc z diecezją wrocławską i lubuską. Archidiakonat pszczewski zapisał się na długo w historii, ponieważ został skasowany dopiero w 1810 r. Urząd archidiakona pełnili z reguły proboszczowie miejscowego kościoła św. Marii Magdaleny w Pszczewie. Jednocześnie należeli do gremium kanoników kapituły poznańskiej. Dzisiejsza plebania, której barokowa fasada przypomina chlubną przeszłość, jest ulokowana na niewielkim wzgórzu z pięknym drzewostanem, skąd roztacza się malowniczy widok na jezioro miejskie. Budynek pochodzi z XVIII wieku. Dziś jest to plebania parafii św. Marii Magdaleny, należącej do diecezji, do dekanatu pszczewskiego. To kolejny znak bogatej historii. Na terenie dekanatu leży Międzyrzecz, który jest dużo większy od Pszczewa i liczy 3 parafie terytorialne. Mimo tego, dekanat nosi nazwę dekanatu Pszczew, co stanowi nawiązanie do wielowiekowej rangi stolicy archidiakonatu pszczewskiego. Warto zwrócić uwagę na starą lipę rosnącą przed budynkiem plebanii. Jest pomnikiem przyrody i może liczyć nawet 400 lat. Plebania w czasach rozbiorów była letnią rezydencją biskupów poznańskich. Jest połączona z budynkiem gospodarczym z XIX wieku, który składał się z pomieszczenia na powozy i stajni. Obecnie urząd proboszcza w Pszczewie pełni ks. Karol Batycki, a wikariusza – ks. Grzegorz Laskowski. Do parafii należy wiele okolicznych wsi, spośród których w 5 znajdują się kościoły bądź kaplice filialne.

Dziś Pszczew to wieś. Utracił prawa miejskie w 1945 r., ale jego herb przypomina o nietuzinkowej historii. Świadczy o tym obecny kościół parafialny noszący nieczęsto spotykane wezwanie św. Marii Magdaleny. Został wzniesiony w stylu późnorenesansowym w latach 1632-50. Na świątyni znajduje się tablica upamiętniająca arcybiskupa warszawskiego Antoniego Melchiora Fijałkowskiego, który urodził się w Pszczewie 3 stycznia 1778 r. Był działaczem patriotycznym i brał udział w powstaniu listopadowym jako kapelan armii powstańczej. Ciekawostką jest, że w Pszczewie – jako mieście biskupim – przez długie lata istniał zakaz osiedlania się ludzi wyznania niekatolickiego. Dopiero po 1850 r. pojawili się protestanci. O bogatej historii miejscowości przypomina herb, który Pszczew otrzymał w XV wieku od bp. Andrzeja z Bnina Opalińskiego. Oprócz łodzi, na czerwonym polu jest przedstawiona mitra i pastorał, oznaki władzy biskupiej. Przypominają one, że Pszczew przez 5 wieków był stolicą archidiakonatu i miejscowością związaną z biskupami poznańskimi.